Vệ sinh lò nướng tại bằng cách nào phù hợp mà vẫn giữ được độ bền của lò nướng?
Vệ sinh lò nướng đúng cách không chỉ giúp thiết bị luôn sáng bóng, kéo dài tuổi thọ mà còn đảm bảo hiệu suất nấu nướng và an toàn thực phẩm. Sau mỗi lần dùng, bạn nên lau sơ qua để loại bỏ dầu mỡ và thức ăn thừa; định kỳ thì làm vệ sinh chuyên sâu toàn bộ khoang và các phụ kiện. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn cách làm sạch lò nướng tại nhà chi tiết theo từng loại lò và tình huống khác nhau, kèm những mẹo sử dụng nguyên liệu tự nhiên và lưu ý quan trọng.
1/ Phân loại lò nướng và cách vệ sinh phù hợp
- Lò nướng để bàn (loại độc lập đặt bàn): Kích thước nhỏ, thường có khay hứng cặn và vỉ nướng có thể tháo rời. Sau khi nấu, bạn nên lấy khay và vỉ ra ngoài để ngâm rửa riêng. Các góc nhỏ có thể dùng bàn chải mềm cọ sạch. Hãy thấm khăn ẩm lau khu vực bên trong để loại bỏ ngay vết dầu mỡ còn nóng, tránh để cặn thức ăn khô cứng lại. Đáy lò và vỏ ngoài nên lau bằng khăn mềm thấm nước tẩy rửa nhẹ.
- Lò nướng âm tủ (loại lắp âm tường): Kích thước lớn hơn, thường tích hợp nhiều tính năng (như nhiệt phân tự làm sạch). Bạn cũng cần tháo khay, vỉ và lòng lò trước khi vệ sinh. Vì lò âm tủ có thể có cửa kính dày, bạn nên lau cả hai mặt kính với dung dịch lau kính chuyên dụng, nên đợi lò gần nguội rồi mới lau bên trong; vệ sinh ngay sau nấu xong giúp tránh vết bẩn bám lâu ngày, khó lau chùi sau này. Nhiều lò âm tủ cao cấp có chức năng nhiệt phân tự làm sạch, đốt cháy dầu mỡ thành tro ở nhiệt độ cao (500–800°C), sau chu trình này chỉ cần lau sơ tro thừa bằng khăn ẩm. Lưu ý tính năng này sinh nhiệt và khói mạnh, nên mở cửa sổ và dùng đồ bảo hộ khi vận hành.
- Lò nướng tích hợp hơi nước (lò hấp nướng): Ngoài các bước lau rửa tương tự lò thông thường, loại lò này có bình chứa nước và buồng hơi. Sau khi dùng, nên đổ sạch nước còn lại và lau khô bình chứa nước để tránh rỉ sét hoặc đóng cặn. Trong quá trình bảo dưỡng lò hấp: bình chứa nước phải được rửa sạch và đổ đầy nước mới; bình chứa nước ngưng tụ cần được đổ hết”. Định kỳ bạn có thể pha giấm loãng hoặc dùng viên khử cặn chuyên dụng để tẩy sạch cặn vôi trong bình.
2/ Các bước vệ sinh cơ bản sau khi nấu
- Lau sạch vết dầu mỡ và thức ăn thừa: Sau khi nấu xong và lò đã nguội bớt, tháo ngay các khay, vỉ nướng ra ngoài. Dùng khăn ấm hoặc bọt biển thấm dung dịch nước rửa chén để lau sơ các vết dầu bắn trên thành lò và đáy lò. Theo hướng dẫn, khay nướng “là nơi tiếp xúc trực tiếp với thực phẩm nên bị ‘bẩn’ nhất; hãy bỏ khay ra ngoài và vệ sinh các mặt sạch sẽ. Nếu có vụn cháy khét thì dùng bàn chải để loại bỏ”
- Ngâm và cọ khay, vỉ nướng: Để tiết kiệm thời gian, ngâm khay và vỉ vào thau nước ấm pha nước rửa chén trong vài tiếng (4–12 giờ). Sau đó dùng bàn chải cọ hoặc miếng chà mềm chà sạch dầu mỡ và cặn cháy khét trên khay. Cách làm sạch khay lò nướng này đơn giản nhưng rất hiệu quả: ngâm khay trong dung dịch nóng sẽ làm mềm dầu mỡ, dễ dàng lau trôi.
- Lau khô khoang lò: Dùng khăn hoặc mút lau sạch dung dịch tẩy rửa và bụi bẩn còn bám. Để vệ sinh phía bên trong bạn nên lưu ý đợi lò nướng gần nguội rồi mới tiến hành lau chùi… Nên vệ sinh ngay sau quá trình nấu ăn để tránh vết bẩn bám lâu ngày khó vệ sinh”. Khi lau, tuyệt đối tránh phun trực tiếp dung dịch tẩy lên đường điện trở nhiệt và quạt gió, vì có thể làm hỏng linh kiện và quạt. Lau khô toàn bộ bề mặt bên trong trước khi lắp lại khay, vỉ vào lò.
3/ Vệ sinh định kỳ chuyên sâu
Định kỳ (khoảng 1–3 tháng/lần tuỳ tần suất sử dụng), bạn nên làm vệ sinh sâu cho lò nướng để loại bỏ vết bám cứng đầu. Khuyến nghị thực hiện đủ các bước sau:
- Bước 1: Pha hỗn hợp baking soda với nước ấm theo tỷ lệ khoảng 1:1 để tạo hỗn hợp sệt. Thoa đều lên thành lò, tránh phần đèn và các bộ phận điện. Để hỗn hợp ngấm 12 giờ (qua đêm) để làm mềm cặn bẩn.
- Bước 2: Trong thời gian chờ , ngâm các vỉ và khay như hướng dẫn ở trên.
- Bước 3: Dùng bàn chải cọ mềm hoặc miếng mút để cọ rửa toàn bộ khoang lò (sàn, vách, trần) cho sạch vết dơ được làm mềm. Nếu có mảng bám cứng, đổ thêm giấm lên những chỗ đó để tạo bọt và cọ lại.
- Bước 4: Lau kính cửa lò từ cả hai mặt. Có thể pha thêm hỗn hợp baking soda – nước để bôi lên kính, để 30 phút rồi lau sạch bằng khăn mềm để không xước mặt kính.
- Bước 5: Lau ngoài lò, tay nắm, các núm điều khiển và bảng điều khiển. Dùng khăn ẩm và chất tẩy rửa nhẹ (nước rửa bát loãng) để khử vết bẩn ngoài cửa và thân lò, sau đó lau lại bằng khăn khô.
Nếu lò có quạt gió, bạn cũng nên dùng cọ mềm hoặc vải ẩm lau bụi trên cánh quạt (lưu ý tháo điện trước khi lau). Đối với gioăng cao su ở cửa, dùng khăn mềm lau chùi nhẹ nhàng để không làm hỏng chất liệu.
4/ Mẹo sử dụng nguyên liệu tự nhiên
- Baking soda + giấm: Đây là cách làm sạch lò nướng tại nhà hiệu quả và an toàn. Pha một dung dịch baking soda đặc, bôi lên các vết bẩn trong lò như đã nêu, để vài giờ hoặc qua đêm rồi lau sạch. Sau đó xịt giấm trắng lên nơi có baking soda khô, hỗn hợp sẽ sủi bọt làm bong bẩn cứng.
- Chanh: Chanh tươi có tính khử khuẩn và tạo mùi thơm. Cắt đôi quả chanh, vắt lấy nước cốt (đừng bỏ vỏ), cho cả nước và vỏ chanh vào tô chịu nhiệt, đặt vào lò nướng. Bật lò ở nhiệt độ cao nhất cho đến khi trong lò xuất hiện hơi nước, sau đó tắt lò và đợi lò nguội bớt. Hơi nước chanh sẽ làm mềm vết bẩn, bạn chỉ cần dùng khăn ẩm lau sạch các bộ phận bên trong lò. Với các vết dính cứng đầu, có thể dùng vỏ chanh ấm để chà trực tiếp rồi lau lại.
- Giấm trắng/nước nóng (hơi nước): Đổ nước vào tô hoặc khay chịu nhiệt và cho vào lò ở nhiệt khoảng 200–230°C từ 20–60 phút. Hơi nước nóng sẽ làm mềm lớp dầu mỡ bám trong lò. Sau khi hoàn tất, tắt lò, chờ nguội rồi lau lại toàn bộ bề mặt.
- Chất tẩy rửa chuyên dụng: Trên thị trường có nhiều dung dịch, bột tẩy lò nướng hoặc viên khử cặn (đặc biệt cho lò hơi nước) được thiết kế riêng. Nếu dùng hóa chất mua sẵn, cần làm theo hướng dẫn nhà sản xuất, đeo găng tay, tránh để dung dịch chạm vào da và tráng kỹ sau khi vệ sinh. Dù hiệu quả nhanh, bạn cũng nên hạn chế dùng thường xuyên vì các chất tẩy mạnh có thể ảnh hưởng sức khỏe và làm ăn mòn bề mặt lò
5/ Những điều cần lưu ý (không nên làm)
- Không dùng vật sắc nhọn hay cọ cứng: Tránh dùng dao lam cạo hoặc giẻ thép cứng chà xát lên thành lò hoặc mặt kính, vì dễ làm xước, mẻ hoặc làm hỏng lớp tráng men.
- Không xịt hóa chất vào bộ phận sinh nhiệt: Tránh phun dung dịch tẩy trực tiếp lên thanh điện trở, quạt gió hoặc các linh kiện điện trong lò, vì dung dịch có thể chảy vào, gây hỏng hóc.
- Không vệ sinh khi lò quá nóng: Đợi lò nguội bớt (dưới 50°C) trước khi lau chùi để tránh bỏng và tránh làm nứt chai/làm hư thiết bị. Nhiệt độ cao cũng khiến mùi khét lan tỏa khi lau ướt lên bề mặt nóng. Nhiều nguồn khuyên nên lau chùi ngay sau khi dùng xong và sau khi lò vừa nguội để đảm bảo vết bẩn chưa khô cứng.
- Không lạm dụng hoá chất ăn mòn: Cần tránh sử dụng thường xuyên nước clo, nước rửa bếp có nồng độ kiềm rất cao hay acid mạnh vì chúng dễ làm hư màng tráng men và ảnh hưởng sức khỏe.
- Luôn đảm bảo an toàn: Khi sử dụng chức năng tự làm sạch (nhiệt phân), tuyệt đối không ở trong bếp trong quá trình lò hoạt động ở nhiệt độ rất cao. Mở cửa sổ hoặc bật máy hút khử mùi để giảm khói. Đeo găng tay bảo hộ nếu cần dọn tro nóng ngay sau chu trình.
6/ Tận dụng tính năng tự làm sạch và nhiệt cuối nướng
Nhiều lò nướng hiện đại có tính năng tự làm sạch nhiệt phân. Khi kích hoạt, lò đốt nóng đến trên 500°C, đốt cháy dầu mỡ và cặn bẩn thành tro bụi. Sau khi xong chu trình, chỉ cần dùng khăn ẩm lau nhẹ các tàn tro là xong. Tính năng này rất tiện lợi nhưng cũng cần cẩn trọng: nhiệt quá cao có thể làm nóng bảng điều khiển, sinh mùi khét và tiềm ẩn nguy cơ bỏng. Nếu không có lò tự làm sạch, bạn có thể tận dụng hơi nhiệt còn lại sau khi nướng xong: bật nhiệt cao với một tô nước hoặc chanh trong lò để làm mềm vết bẩn, sau đó lau trong ẩm cho dễ.
Tóm lại, để vệ sinh lò nướng đúng cách, bạn nên phân loại và thực hiện các bước vệ sinh phù hợp với từng loại lò, kết hợp lau rửa thường xuyên và làm vệ sinh sâu định kỳ. Ưu tiên dùng nguyên liệu tự nhiên như baking soda, giấm, chanh để vừa an toàn vừa tiết kiệm. Đồng thời tránh các thao tác gây hại (dùng vật sắc, xịt hóa chất ăn mòn, lau khi còn nóng) để giữ cho lò nướng luôn bền đẹp, sạch sẽ và an toàn cho người dùng.